احتمالاً هنگام خرید سرور با واژه پهنای باند نامحدود روبرو شدهاید و برایتان سوال شده که آیا چنین چیزی امکان دارد؟ در جواب کوتاه باید گفت که چنین چیزی وجود ندارد. در واقع مثل خیلی از مفاهیم دیگر در دنیای وب، پهنای باند هم سقف دارد. ماجرا سادهتر از این حرفها است؛ برای اکثر سایتها، این پهنای باند آنقدر زیاد است که در عمل هیچوقت تمام نمیشود و به نظر نامحدود میآید. حرف آخر را همین اول بگویم، بهتر است به جای درگیرشدن با این واژهها، بیشتر روی کیفیت و سرعت واقعی سرور تمرکز کنید. هدف ما در ادامه این است که ببینیم پهنای باند و ترافیک منصفانه دقیقاً چه معنایی دارند تا موقع خرید از دریا سرور، هوشمندانه انتخاب کنید و در هزینههای خود صرفهجویی کنید.
پهنای باند (Bandwidth) دقیقا چیست؟
با یک مثال خیلی ساده شروع کنیم: پهنای باند را مثل «عرضِ یک اتوبان» یا «قطر یک لوله آب» تصور کنید. هرچقدر این اتوبان عریضتر باشد، ماشینهای بیشتری همزمان و بدون ترافیک عبور میکنند. در دنیای وب هم دقیقاً همین است؛ پهنای باند یعنی در هر ثانیه چه حجمی از اطلاعات میتواند بین سایت شما و کاربر جابهجا شود.
چرا پهنای باند برای سایت شما حیاتی است؟
اگر پهنای باند نامحدود یا محدود را جدی نگیرید، عملاً تمام زحماتی که برای طراحی سایت و سئو کشیدهاید هدر میرود. در ادامه چند دلیل مهم برای اثبات این ادعا نوشتهایم:
- خداحافظی با کندی در اوج ترافیک: وقتی پهنای باند کافی داشته باشید، حتی اگر هزاران نفر همزمان وارد سایت شما شوند، سرعت بارگذاری برای هیچکس افت نمیکند.
- تجربه کاربری بهتر: هیچکس دوست ندارد پشت درهای بستهی یک سایتِ در حال لود شدن بماند؛ پهنای باندِ خوب یعنی احترام به وقتِ مشتری.
- رتبه بهتر در گوگل: گوگل عاشق سایتهای سریع است؛ هرچه پهنای باندتان ظرفیت بیشتری برای انتقال سریع دادهها داشته باشد، جایگاه بهتری در نتایج جستجو خواهید داشت.
- پایداری در زمان تبلیغات: اگر کمپین تبلیغاتی اجرا کنید و ناگهان سیل کاربران به سایت سرازیر شود، داشتن پهنای باندِ مناسب تنها چیزی است که جلوی از دسترس خارج شدنِ سایت شما را میگیرد.
پهنای باندِ خوب یعنی احترام به وقتِ مشتری
مراقب پهنای باند وبسایت خود باشید تا در وسط کمپینها یا اوج شلوغی مراجعه به سایتتون، وقتی انتظار میلیونها تومان فروش را دارید،
با یک وبسایتی که بهخاطر تکمیل شدن پهنای باند از دسترس خارج شده روبهرو نشوید.

انواع پهنای باند
حالا که فهمیدیم پهنای باند چیست و اهمیت آن در کجاست؛ برای اینکه خیلی سریع متوجه تفاوتها شوید، انواع پهنای باند را در این جدول به زبان ساده مقایسه کردهایم:
| نوع پهنای باند | ویژگی اصلی | مناسبِ چه کسی؟ |
| اشتراکی | تقسیم منابع بین چند کاربر | سایتهای شخصی و کسبوکارهای کوچک |
| اختصاصی | تمامِ ظرفیت فقط در اختیار شماست | سازمانهای بزرگ و سایتهای پربازدید |
| پهنای باند نامحدود | سقف حجمی زیاد است اما مصرف باید منصفانه باشد | اکثر سایتهای فروشگاهی و شرکتی |
| محدود (حجمی) | سقف مصرف مشخصی دارد (مثلاً ۵۰ گیگ) | پروژههای موقت یا تست |
سیاست مصرف منصفانه (FUP) چیست؟
سیاست مصرف ترافیک منصفانه یا همان FUP، قانونی است برای اینکه عدالت بین تمام کاربران یک سرور برقرار شود. وقتی شرکتی میگوید پهنای باند شما نامحدود است، یعنی تا زمانی که مصرف شما در حد نرمال و منطقی یک کسبوکار باشد، هیچ محدودیتی ندارید.
اما از آنجایی که منابع یک سرور فیزیکی بین چند کاربر تقسیم میشود، اگر کسی بخواهد با مصرف غیرعادی و بسیار سنگین، کل پهنای باند را به خودش اختصاص دهد، حق بقیه ضایع میشود. در اینجاست که قانون مصرف منصفانه وارد عمل میشود؛ این قانون اجازه نمیدهد یک کاربر پرمصرف باعث کندی یا از دسترس خارج شدن سایتهای دیگر شود. پس در واقع، FUP دشمن شما نیست، بلکه ضامن کیفیت و پایداری سایت شماست تا بقیه به سرعت شما آسیب نزنند.

تفاوت پهنای باند و ترافیک ماهیانه
بسیاری از افراد این دو را با هم اشتباه میگیرند، اما فرقشان خیلی ساده است: اگر پهنای باند همان عرض جاده باشد، ترافیک ماهانه در واقع تعداد ماشینهایی است که در طول یک ماه از این جاده عبور کردهاند.
به زبانِ سادهتر:
- پهنای باند: یعنی سایت شما در هر لحظه چقدر کشش دارد و با چه سرعتی دادهها را منتقل میکند.
- ترافیک ماهانه: مجموعِ کلِ دادههایی است که در طول ۳۰ روز بین سرور شما و کاربران رد و بدل شده است (مثلاً مجموع حجم تمام عکسها و مطالبی که کاربران در یک ماه دیدهاند).
در واقع شما ممکن است پهنای باند (سرعت و ظرفیت) خیلی بالایی داشته باشید، اما در طول ماه کلاً ۲ گیگابایت ترافیک مصرف کنید. یا برعکس، ترافیک ماهانهتان زیاد باشد ولی چون پهنای باندتان کم است، سایت برای کاربران با کندی باز شود.
محاسبه ترافیک در دریا سرور
برای اینکه بتوانید دقیقتر محاسبه کنید که حجم ترافیک مصرفی شما (به گیگابایت) با چه سرعتی (به مگابیت) منتقل یا به چه مقداری مصرف میشود، این جدولِ تبدیل سریع را برایتان آماده کردهایم. یادتان باشد که هر بایت معادل ۸ بیت است، به همین دلیل اعداد در ستون مگابیت بزرگتر به نظر میرسند.
| مقدار به گیگابایت (GB) | معادل به مگابایت (MB) | معادل به مگابیت (Mb) |
| ۱ گیگابایت | ۱۰۲۴ مگابایت | ۸۱۹۲ مگابیت |
| ۵ گیگابایت | ۵۱۲۰ مگابایت | ۴۰۹۶۰ مگابیت |
| ۱۰ گیگابایت | ۱۰۲۴۰ مگابایت | ۸۱۹۲۰ مگابیت |
| ۵۰ گیگابایت | ۵۱۲۰۰ مگابایت | ۴۰۹۶۰۰ مگابیت |
| ۱۰۰ گیگابایت | ۱۰۲۴۰۰ مگابایت | ۸۱۹۲۰۰ مگابیت |

جمعبندی: انتخابی هوشمندانه برای سرعت سایت شما
در این مقاله با هم بررسی کردیم که پهنای باند نامحدود چیست در واقع همان ظرفیتِ اتوبان سایت شما است و ترافیک، مجموع رفتوآمدهایی است که در طول ماه اتفاق میافتد. فهمیدیم که سیاست مصرف منصفانه برخلاف ظاهرش، برای محافظت از کیفیت سایت شما طراحی شده تا مصرفِ غیرعادیِ دیگران روی سرعت شما تاثیر نگذارد. همچنین با بررسی تفاوت گیگابایت و مگابیت، یاد گرفتیم که چطور محاسبات دقیقتری داشته باشیم. در نهایت، هدف ما در دریا سرور این است که شما با درک درست از این مفاهیم، سرویسی را انتخاب کنید که علاوه بر تامین سرعتِ ایدهآل برای کاربران، از نظر اقتصادی هم کاملاً بهصرفه باشد و بابت منابعی که نیاز ندارید، هزینهی اضافی پرداخت نکنید.
سوالات پرتکرار
۱. پهنای باند نامحدود واقعاً وجود دارد؟
خیر، از نظر فنی پهنای باند کاملاً نامحدود وجود ندارد و همیشه محدودیتهای زیرساختی دارد.
۲. چرا شرکتها از واژه نامحدود استفاده میکنند؟
چون بیشتر کاربران به سقف واقعی مصرف نمیرسند و این پهنای باند برایشان عملاً کافی است.
۳. آیا پهنای باند نامحدود محدودیت پنهان دارد؟
در بیشتر موارد بله؛ معمولاً بعد از مصرف بالا، سرعت کاهش پیدا میکند یا سیاست مصرف منصفانه اعمال میشود.
۴. پهنای باند نامحدود برای چه کسانی مناسب است؟
برای وبسایتها و کسبوکارهایی با مصرف عادی که ترافیک بسیار سنگین ندارند.
۵. موقع انتخاب سرور به چه چیزی توجه کنیم؟
به سرعت پایدار، کیفیت شبکه و عملکرد سرور در زمان اوج مصرف، نه فقط عدد نوشتهشده روی پلن.
